ÜRETKENLİK VE VERİMLİLİK

ÜRETKENLİK VE VERİMLİLİK

Üretkenlik bir işçi, fabrika, firma yada ekonomi tarafından üretilen ürünlerin seviyesi, değeri yada miktarı olarak nitelendirilebilir. Birçok faktörün bir araya gelerek oluşturduğu sonuçların toplamına tekabül etmektedir.

Diğer taraftan verimlilik ise sadece üretimin çıktılarının toplamı ile birlikte ele alınmamalıdır. Burada önemli nokta verimliliğin üretimin etkinliğini gösteren bir fonksiyon olduğunu unutmamaktır.

Yukarıda açıklanan iki kavram arasındaki farklılıklardan yola çıkarsak üretimin artırılması ile birlikte verimliliğin de artacağı anlamına gelmemektedir. Üretim faktörleri olarak girdilerin artması ile toplam çıktıların da artışının sağlanması üretkenliğin artması ile birlikte verimliliğin sabit yada daha düşük olması sonuçlarını beraberinde getirebilmektedir. Tüm girdileri aynı seviyede tutarak çıktı miktarlarını artırılması ile artan verimlilikten söz edebiliriz.

Aslında verimlilik üretkenliğin kalitesinin bir göstergesidir. Kısaca verimliliğin tanımı girdilerin toplamından elde edilen çıktıların oranıdır.

Verimlilik iki grupta ele alınabilir. Birinci grup “toplam verimlilik” ikincisi ise “kısmi verimlilik” olarak adlandırılmaktadır. “Toplam Verimlilik” işletmede ürünlerin ortaya çıkması için gerekli olan girdiler ile bu girdilerden elde edilen çıktıların birbirine oranlanması ile elde edilmektedir. (çıktılar/girdiler)

Diğer taraftan “kısmi verimlilik” ise üretimde kullanılan faktörler kendi içerisinde homojen olarak dağılım göstermediği için, ölçü birimi aynı olmadığı için, elde edilen çıktılar üzerinden verimlilikleri ayrı ayrı hesaplanarak takip edilmelidir. Örneğin “İşgücü Verimliliği, Makine Verimliliği, Malzeme Verimliliği vb…” kısmi verimliliklerini ele alalım. Bu verimliliklerin hesaplanabilmesi için verimlilik formülünün biriminin belirlenebilmesi gerekmektedir. Elde ettiğimiz verimlilik göstergesinin hangi birimde olduğunun bilinmemesi, bu veriler ışığında verilecek kararların hatalı olmasına yol açabilir.

İşgücü Verimliliği             = Çıktılar / Çalışan Sayısı “Kişi başına düşen imalat miktarı”

                                          = Çıktılar / (Adam – Saat) “Bir Adam – Saatlik işgücüne karşılık imalat miktarı”

Makine Verimliliği           = Çıktılar / (Makine – Saat) “Bir Makine – Saatlik yüklenmeye karşılık imalat miktarı”

Malzeme Verimliliği        = Çıktılar / Malzemeler “Bir birim malzemeye(hammadde olabilir) karşılık imalat miktarı”

                = Çıktı Değeri / Malzeme Değeri “Bir liralık malzemeye karşılık elde edilen imalat çıktısının değeri”